Artykuł powstał przy współpracy Pana Leszka Sawickiego – Koordynatora projektów lądowisk w Lotniskowym Pogotowiu Ratunkowym
Szanowni Państwo,
Zauważając wzrost zapotrzebowania na systemy gaśnicze dla lotnisk śmigłowców LPR chcielibyśmy przybliżyć Państwu kilka kwestii związanych z wymaganiami stawianymi tego typu obiektom pod kątem ochrony przeciwpożarowej. Posłużymy się tutaj obecnie obowiązującymi dokumentami takimi jak Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 czerwca 2019 w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego rozdział 3. Wymagania dla lądowisk wyniesionych oraz przepisami zawartymi w Załączniku 14 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym ICAO, Tom II Lotniska dla śmigłowców, które Rozporządzenie Ministra Zdrowia przywołuje – lądowisko musi spełniać wymagania zawarte w wyżej wspomnianym załączniku do Konwencji.
Projektanci obiektów takich jak wyniesione lotniska dla śmigłowców borykają się z wieloma trudnościami technicznymi. Głównym problemem jest wysokość na jaką trzeba doprowadzić zasilanie wodne oraz ograniczona ilość miejsca na płycie lądowiska. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w oparciu o Załącznik do Konwencji klasyfikuje jako lotnisko wyniesione płytę lotniska, której środek znajduje się na wysokości powyżej 3 metrów nad średnią wysokością terenu, na którym jest usytuowana. Z reguły jednak zlokalizowane są ponad dachami budynków szpitalnych lub na konstrukcjach wolnostojących. Obecnie najwyżej położone lądowisko w Polsce znajduje się na szpitalu w Cieszynie na wysokości względnej 42 m nad poziomem terenu (344 m npm.)
Większość lotnisk powstających/modernizowanych na terenie Polski należą wg. Konwencji do grupy H1 (całkowita długość śmigłowca do 15 m), w związku z czym lądowisko musi posiadać co najmniej jeden wąż gaśniczy zakończony prądownicą pianową, o wydatku piany na poziomie 250 l/min. Rodzi to kolejny problem: sprzęty pianowe (prądownica pianowa, zasysacz środka pianotwórczego) certyfikowane przez CNBOP-PIB występują w dwóch wersjach wydajności 200 l/min oraz 400 l/min. Wydajności te rodzą kolejny problem, związany z doborem odpowiednich urządzeń. Oczywiście wymóg 250 l/min jest jedynie wymogiem minimalnym, niemniej jednak często błędnie traktowanym jako konkretne wymaganie.
Konwencja dla lotnisk sklasyfikowanych do kategorii H2 oraz H3 zakłada co najmniej dwa działka wodno-pianowe o sumie wydatku roztworu środka pianotwórczego na poziomie 500 l/min. Prostą matematyką można dojść do wniosku, iż na działko przewidziany jest wydatek na poziomie 250 l/min. Sprawa wydaje się klarowna, niestety tak nie jest. Konwencja dodaje jednak zapis, że działka powinny być rozmieszczone w taki sposób by było zapewnione dostarczanie piany do dowolnej części lotniska i w każdych warunkach pogodowych. Jest to szczególnie istotne, ponieważ Konwencja zakłada spełnienie tego warunku, nawet w przypadku warunków pogodowych uniemożliwiających podejście do lądowania.
Oczywiście najistotniejszym z wyżej wspomnianych warunków pogodowych jest w tym przypadku wiatr. Nie tylko utrudnia on podejście do lądowania ale w odniesieniu do ochrony przeciwpożarowej mocno oddziałuje na prądy wodne i pianowe. Mowa tutaj o odchyleniach bocznych prądów oraz przede wszystkim o skróceniu ich zasięgów w przypadku konieczności podania strumienia piany pod wiatr.
Dodatkowo temat ochrony pożarowej lotnisk/lądowisk zlokalizowanych na obiektach szpitalnych komplikuje brak w tych jednostkach zawodowego personelu obeznanego ze sprzętem p.poż. oraz poradzenia sobie w sytuacji zagrożenia które może wystąpić w przypadku rozbicia się i pożaru śmigłowca.
Poza nielicznymi przypadkami, personel delegowany do obsługi lądującego śmigłowca to zwykle pracownik techniczny szpitala (elektryk) oraz personel medyczny z SOR lub Izby Przyjęć.
Personel ten podlega wprawdzie okresowym szkoleniom z zasad bezpieczeństwa przy kontakcie ze śmigłowcem oraz umiejętności podstawowego użycia sprzętu p.poż i ratowniczego zainstalowanego na lądowisku, siłą rzeczy nie posiada jednak stosownego zabezpieczenia osobistego w postaci właściwego ubrania, kasków, butów, rękawic, itp. niezbędnego w czasie akcji gaśniczej.
Między innymi z tego powodu w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 27 czerwca 2019r w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego w Rozdziale 3 załącznika pkt 14.1, znalazł się zapis „ Lądowisko wyniesione musi spełniać wymagania w zakresie ratownictwa i gaszenia pożarów zgodnie z Tomem II załącznika do Konwencji, w zakresie wyposażenia w: 1) działko wodno-pianowe lub inne urządzenia gotowe do natychmiastowego użycia przez przeszkolony personel szpitala niewymagające zbliżania się do źródła ognia,…”
Jako firma z wieloletnim doświadczeniem w branży instalacji wodno-pianowych zalecamy zatem podniesienie wydatków wodnych (roztworów środka pianotwórczego) na jedno działko do poziomu co najmniej 500 l/min zarówno w przypadku lotnisk z grupy H1 jak i H2 (co najmniej dwa działka). Taki wydatek gwarantuje już przyzwoity na wymogi lotniska zasięg rzutu prądu zwartego wody (30 m przy ciśnieniu około 7 bar na wejściu do działka) oraz skuteczność gaśniczą. Poniżej wykres zasięgu rzutów dla głowicy BPN-1-5.
W przypadku niemożliwości podniesienia wydatku wodnego na potrzeby gaszenia lotniska z grupy H1 proponujemy zastosowanie szafki hydrantowej z wężem półsztywnym zakończonym prądownicą oraz systemem dozowania opartym na Mini BladderTanku. System ten jest w stanie poprawnie dozować środek pianotwórczy nawet przy małym ciśnieniu. Odsyłamy Państwa do karty katalogowej Mini BladderTanka, w której znajdują się podstawowe parametry.
W podsumowaniu chcielibyśmy zwrócić uwagę na szczególny problem związany z projektowaniem lotnisk wyniesionych, a mianowicie określanie wcześniej wspomnianego wydatku wodnego na poziomie 250 l/min jako stricte wymaganego. Przypominamy, że zgodnie z Konwencją jest to absolutne minimum a nie konieczny warunek. Warto dla realnego podniesienia bezpieczeństwa ten parametr zwiększyć. Mamy świadomość, że z zaopatrzeniem wodnym i przede wszystkim z osiągnięciem odpowiednich parametrów pracy w obszarze lądowisk jest spory problem, jednakże warto uzmysłowić inwestorom faktyczne warunki podnoszące bezpieczeństwo.
Zapraszamy Państwa do kontaktu pod adresem instalacje@kadimex.pl, gdyby jakieś kwestie wymagały wyjaśnienia.